Iedere maand deelt een andere kennisexpert vanuit zijn of haar deskundigheid een Blik op Brede Welvaart. In deze column deelt Dr. Cindy Ras, Senior onderzoek bij het Lectoraat De Ondernemende Regio van Fontys Hogescholen, haar visie.
Onze maatschappij schreeuwt om nieuwe oplossingen, nu het neoliberalisme al tijden niet meer werkt. Vanuit Fontys doe ik onderzoek naar veranderende waardesystemen en brede welvaart. In diverse regio’s in Nederland wordt gewerkt aan brede welvaart, bijvoorbeeld door gebruik van de brede welvaartsmonitor van het CBS. Veel instanties roepen de regering op om brede welvaart mee te nemen in beleid, zoals het SCP bijvoorbeeld in begrotingsplannen. Ook is er een steeds luidere oproep om te luisteren naar burgers. Gelukkig komt er in lokaal en landelijk beleid steeds meer beweging.
Het werken aan brede welvaart is volgens mij een goede manier om nieuwe oplossingen te ontwikkelen. De manier waarop vergt wel aandacht en experimenteervermogen. Essentieel zijn praktische handvatten voor brede welvaart en het vergroten van het lerend vermogen van netwerken. In de volgende alinea’s ga ik hier dieper op in.
Behoefte aan praktische vertaling van brede welvaart
Beleidsmakers zijn op zoek naar praktische manieren van het werken aan brede welvaart. De brede welvaartsmonitor van het CBS is een veel gebruikte en heel abstracte tool. De monitor is methodisch opgebouwd uit 13 indicatoren op de thema’s welzijn, materiele welvaart, gezondheid, arbeid en vrije tijd, wonen, samenleving, veiligheid en milieu. Gezamenlijk opgeteld geven ze een indicator weer, die verre van concreet is. Hoe geven we beleidsmakers tools in handen om iedere dag te werken aan de toekomst van overmorgen?
Veelal worden beleidsbeslissingen nog altijd vanuit economisch perspectief genomen, en zijn de sociaalmaatschappelijke en ecologische consequenties minder in beeld. Door een vraagstuk vanuit meerdere perspectieven te bekijken, zoals de sociaalmaatschappelijke en ecologische perspectieven, worden andere effecten van een beleidsbeslissing zichtbaar. Deze verschillende perspectieven kunnen dan beter tegen elkaar worden afgewogen. Het is vaak niet mogelijk om alle perspectieven tegelijkertijd recht te doen, maar inzicht in de effecten van een beleidsbeslissing op deze effecten is wel van groot belang om een gewogen keuze te maken.
Welke consequentie heeft een bepaalde beslissing? Is het acceptabel dat een ander perspectief minder goed uitkomt na de beslissing? Het doel is om in gezamenlijkheid een afgewogen keuze te maken. Alle voors- en tegens zijn dan in beeld en kunnen tegen elkaar worden afgewogen.
“Het leervermogen van een netwerk is belangrijk om tot impact te kunnen komen. Vaak staat het lerend vermogen niet centraal, maar is het een impliciet element van de samenwerking.”
Lerend samenwerken is essentieel
De maatschappelijke uitdagingen van dit moment vragen om multidisciplinaire samenwerking. Perspectieven vanuit een diversiteit aan organisaties worden samengebracht om te komen tot oplossingen. Denk daarbij aan Brainport voor Elkaar, een initiatief in de Brainport-regio dat samenwerking op maatschappelijke vraagstukken bevorderd. Een voorbeeld is de recente campagne ‘Sta jij deze maand ook in het rood?’ om geldzorgen bespreekbaar te maken.
Voor veel sociaalmaatschappelijke oplossingen is een diversiteit aan partijen is nodig. Samenwerken is echter nog niet zo gemakkelijk. Samen impact maken is nog lastiger. Het samen impact maken vergt tijd, aandacht en ruimte. Het leervermogen van een netwerk is belangrijk om tot impact te kunnen komen. Vaak staat het lerend vermogen niet centraal, maar is het een impliciet element van de samenwerking. Dat vraagt om het opbouwen van een nieuwe gedeelde taal. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het vraagt tijd en investering. Op dit moment doe ik een onderzoek naar het vergroten van het lerend vermogen van netwerken om samen meer impact te kunnen realiseren.
Waar kan onderzoek bijdragen?
Als senior onderzoeker bij Fontys Hogeschool ben ik nieuwsgierig naar veranderende waardesystemen en het gezamenlijk realiseren van impact. Daarbij werk ik aan praktische tools om het werken aan brede welvaart praktisch toepasbaar te maken. Een denkperspectief vanuit een sociaalmaatschappelijke en ecologische visie naast de economische bijvoorbeeld. In een ander onderzoek ben ik met anderen op zoek naar het lerend vermogen van verschillende netwerken, om de impact van het netwerk te kunnen vergroten. Beide onderzoeken bieden praktische tools voor de maatschappij om daarmee bij te dragen aan het bevorderen van brede welvaart in de regio.
Dr. Cindy Ras
Senior onderzoek Lectoraat De Ondernemende Regio
Fontys Hogescholen